Do gabinetów lekarskich nierzadko zgłaszają się pacjenci z dolegliwościami takimi jak np. ból głowy, ból kręgosłupa, problemy z układem pokarmowym czy ogólnym rozbiciem, zmęczeniem organizmu. Kiedy jednak lekarz zleca wykonanie kolejnych badań, np. badań krwi, rentgenowskich, USG, tomografii itd., ich wyniki nie dają odpowiedzi, jakie są przyczyny problemów. W wielu takich przypadkach istnieje prawdopodobieństwa zaburzeń psychosomatycznych, czyli takich, które mogą być związane zarówno ze sferą fizyczną, jak i psychiczną człowieka.

Zaburzenia psychosomatyczne — najważniejsze informacje 

Zaburzenia psychosomatyczne to dolegliwości somatyczne (fizyczne), które są powiązane z psychiką. Psychosomatyka to dziedzina medycyny, która zajmuje się zależnościami między rozwojem i przebiegiem jednostek chorobowych a sferą psychiczną człowieka, jak również czynnikami społecznymi czy biologicznymi.

Zaburzenia psychosomatycznych mogą przybierać różne formy. Zdarza się, że choroby somatyczne, czyli fizyczne, mają taką samą przyczynę co schorzenia psychiczne. Choroba psychiczna może być też efektem choroby somatycznej lub odwrotnie — schorzenia somatyczne wynikają z dolegliwości psychicznych. Jednocześnie choroba somatyczna i psychiczna mogą występować zupełnie niezależnie od siebie i mieć zupełnie inne podłoże.

Jednoznaczne rozpoznanie zaburzeń psychosomatycznych może być trudne właśnie ze względu na ich złożoność. W diagnostyce i leczeniu konieczne jest więc holistyczne podejście do jednostki chorobowej. Wskazane jest też wsparcie psychologiczne w celu sprawdzenia, czy przyczyna problemów nie jest pośrednio lub bezpośrednio związana z psychiką.

Rodzaje zaburzeń psychosomatycznych 

Rodzajów zaburzeń psychosomatycznych tak naprawdę może być wiele. Część z nich związana jest z przewodem pokarmowym, np. zespół jelita nadwrażliwego, dyspepsja, refluks, dysfagia. Oprócz tego mogą być powiązane także z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy czy chorobami zapalnymi jelit. Wśród psychologicznych przyczyn tego rodzaju dolegliwości zaliczyć można m.in. niepokój, lęk, stres, tłumione emocje. Również biegunki, zespół napięcia przedmiesiączkowego czy przewlekły ból w miednicy niejednokrotnie mają swoją podstawę w psychice.

Do kolejnej grupy zaliczamy symptomy takie jak np. bóle mięśni, cierpnięcie kończyn, mrowienie palców, ból brzucha, zamglone widzenie, szumy w uszach, a nawet napady pseudopadaczkowe. Stosunkowo częstym objawem jest też uczucie przewlekłego zmęczenia, wyczerpania, osłabienia.

Tak naprawdę jest wiele jednostek chorobowych, w których rozwoju lub przebiegu istotną rolę odgrywa stres, czynniki środowiskowe, a także cechy osobowości. Zaliczamy do nich m.in. astmę oskrzelową, choroby płuc, łuszczycę i atopowe zapalenie skóry, łysienie plackowate, reumatoidalne zapalenie stawów, otyłość, hormonalne zaburzenia tarczycy, cukrzycę, a nawet choroby układu sercowo-naczyniowego czy nowotwory.

Warto przy tym podkreślić, że dolegliwości somatyczne mogą wywoływać występowanie objawów psychosomatycznych, prowadząc do rozwoju jednostek chorobowych. Z tego też powodu w rozpoznaniu i leczeniu konieczne jest uwzględnienie kondycji psychicznej pacjentów. Dotyczy to w szczególności takich schorzeń jak np. przewlekłe stany bólowe, choroby nowotworowe, choroby metaboliczne (np. cukrzyca), zaburzenia hormonalne tarczycy, przewlekłe choroby neurologiczne (np. choroba Parkinsona czy stwardnienie rozsiane), choroby układy krążenia itd.

Jak leczyć zaburzenia psychosomatyczne?

Jeśli lekarz POZ lub poradni specjalistycznej podejrzewa, że dolegliwości somatyczne mogą mieć podłoże psychiczne, powinien skierować pacjenta na konsultacje psychologiczne lub psychiatryczne w celu potwierdzenia tudzież wykluczenia ewentualnych przyczyn psychogennych. Ma to kluczowe znaczenie dla wdrożenia stosownej terapii, gdyż w przypadku stwierdzenia zaburzeń psychosomatycznych może być koniecznie zastosowanie leczenia psychofarmakologicznego.

Nasza poradnia zapewnia pomoc psychologa przez internet, co obecnie może być sporym ułatwieniem dla pacjentów. Nasi doświadczeni psychologowie zapewniają profesjonalne i kompleksowe wsparcie w różnych sytuacjach, również tych związanych z zaburzeniami psychosomatycznymi. Takie konsultacje mogą być przydatne w terapii, niezależnie od wdrożonego przez lekarzy leczenia psychofarmakologicznego. W przypadku chorób psychosomatycznych zastosowanie znajduje nie tylko psychoterapia, ale również techniki relaksacyjne, psychoedukacja, a nawet niektóre formy arteterapii.

Warto przy tym zwrócić uwagę także na istotne znaczenie wsparcia ze strony najbliższych osób chorego. Członkowie rodziny i przyjaciele pacjenta mogą pozytywnie wpływać na jego samopoczucie i motywację, co również może przekładać się na skuteczność wdrożonej terapii.